Tips en tricks voor een succesvolle opvolging binnen familiebedrijven (Reyns Advocaten)

Auteur: Ruben De Raedemaeker (Reyns Advocaten)

Op 1 januari 2024 verstreek de deadline de voor de aanpassing van de statuten van uw vennootschap aan het “nieuwe’ Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen. Heel wat ondernemingen gingen intussen al over tot het doorvoeren van de noodzakelijke statutenwijzigingen.

In dat kader is het belangrijk aandacht te besteden aan de verschillende mogelijkheden die het nieuwe vennootschapsrecht biedt inzake de vermogensplanning binnen een besloten vennootschap (BV). We staan in deze nieuwsblog dan ook stil bij een aantal van de mogelijkheden ter optimalisatie van uw familiale planning middels de statuten van uw BV.

Creatie verschillende soorten aandelen

Het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) kent aan de BV de mogelijkheid toe verschillende soorten van aandelen te creëren. Door het moduleren van stem- en vermogensrechten kan de structuur van uw familiebedrijf nog beter worden afgestemd op uw specifieke situatie.

MODULEREN VAN STEMRECHTEN

Een eerste mogelijkheid is de invoering van aandelen met meervoudig stemrecht. In principe geven aandelen die eenzelfde waarde vertegenwoordigen elk recht op één stem. Dit principe kan in de statuten echter worden verlaten. Aan een minderheidsaandeelhouder kan op die manier evenveel of zelfs méér controle worden toegekend dan aan de meerderheidsaandeelhouder. Evenzeer kunnen twee aandeelhouders die over hetzelfde aantal aandelen beschikken op die manier een verschillende mate van zeggenschap over de vennootschap worden toegekend. Dit meervoudig stemrecht kan bovendien volledig vrij gemoduleerd worden. Zo kan worden bepaald dat dit enkel geldt voor bepaalde belangrijke beslissingen. Op die manier kunt u als overdrager slechts één aandeel in handen houden, dat bij bepaalde sleutelbeslissingen doorslaggevend is.

Ook het creëren van aandelen zonder stemrecht is een mogelijkheid. Aan dergelijke aandelen zijn in principe geen stemrechten verbonden. Indien u gezien uw familiale situatie wenst dat een bepaald familielid kan genieten van de aan de aandelen verbonden vermogensrechten, zoals het recht op dividenden, maar u niet wenst dat dit familielid over enig stemrecht beschikt bij de besluitvorming binnen de algemene vergadering, kan de creatie van dergelijke aandelen worden overwogen. De aanwezigheid van minderjarige kinderen, dan wel van niet-actieve familieleden, kan in het kader van een successieplanning aanleiding geven tot de creatie van aandelen zonder stemrecht.

MODULEREN VAN VERMOGENSRECHTEN

Een andere mogelijkheid betreft de invoering van aandelen met een preferent dividendrecht. Dergelijke aandelen creëren de mogelijkheid om bepaalde aandelen meer te laten delen in de winst dan andere aandelen. Enkel het aan één van de aandeelhouders toekennen van de gehele winst, een zogenaamd leeuwenbeding, of het aan één of meer aandeelhouders ontzeggen van enige deelname in de winst, wordt door het nieuwe vennootschapsrecht verboden. In een familiale planning binnen een familiebedrijf kan u beslissen om aan de actieve familieleden aandelen toe te kennen met een preferent dividendrecht. Zij kunnen dan bijvoorbeeld aanspraak maken op een bepaald share van de uitkeerbare winst vooraleer deze winst wordt uitgekeerd aan andere aandeelhouders.

Benoeming statutair bestuurder

Het WVV geeft de BV eveneens de mogelijkheid over te gaan tot de benoeming van een statutair bestuurder. Het ontslag van een statutaire bestuurder vereist een statutenwijziging, wat impliceert dat een drie vierde meerderheid nodig is en de akte moet verleden worden voor een notaris. Enkel indien er een wettige reden kan worden ingeroepen tegen de statutair bestuurder kan laatstgenoemde met een gewone meerderheid worden afgezet. Bovendien kan in de statuten unanimiteit worden vereist. Een gewone bestuurder kan daarentegen steeds ontslagen worden met een gewone meerderheid. Op die manier wordt meteen duidelijk dat de benoeming van een statutair bestuurder de nodige familiale verankering binnen een familiebedrijf mogelijk maakt.

Besluit

De flexibilisering van de BV biedt verschillende verruimde mogelijkheden om binnen de vennootschapsstructuur aan familiale vermogensplanning te doen. Middels enkele gerichte aanpassingen van de statuten van uw BV kan u de structuur van uw familiebedrijf en uw familiale planning volledig naar uw hand zetten.

Weliswaar brengen verschillende soorten aandelen vennootschapsrechtelijk een zekere complexiteit met zich mee en heeft de creatie ervan soms ook ongewenste effecten. Zo zal een latere wijziging aan de rechten van een soort aandelen of de creatie van een bijkomende soort aandelen de instemming vereisen van elke soort aandelen. Daarbij gelden bovendien, binnen elke soort aandelen, de aanwezigheids- en meerderheidsvereisten voor een statutenwijziging. Ook zijn er mogelijks erfrechtelijke implicaties.

Bron: Reyns Advocaten